Odleżyny u osób starszych – jak przeciwdziałać i leczyć?

Osoby starsze, które są pod naszą opieką, często są osobami leżącymi. Są unieruchomione ze względu na niepełnosprawność fizyczną, wynikającą z wieku, chorób, czy też będącą wynikiem zabiegu lub operacji. Osoby leżące narażone są często na odleżyny, jest to zjawisko dosyć powszechne. W artykule przedstawiamy sposoby zapobiegania odleżynom oraz propozycje radzenia sobie z już powstałymi. Odleżyny u osób starszych najczęściej występują w miejscach najbardziej narażonych na długotrwały ucisk, jak kość ogonowa czy pośladki. Mogą pojawić się również w takich miejscach jak: pięty lub kostki stóp.

Co sprzyja powstawaniu odleżyn?

niedokrwistość i niedobory witamin
zaburzenia gospodarki białkowej
złe odżywianie
niedostateczne przyswajanie składników pokarmowych
długotrwałe unieruchomienie będące wynikiem choroby
brak świadomości konieczności zmiany położenia ciała
zaniedbanie pierwszych oznak odleżyn
niedosuszanie części ciała po kąpieli
konieczność podłączenia cewnika

Sposoby zmniejszające ryzyko powstawania odleżyn u seniorów

Oczywiście istnieją sposoby, które pozwalają zmniejszyć ryzyko pojawienia się odleżyn u osób starszych i chorych. Należą do nich m.in.:

dbanie o częstą zmianę pozycji osoby leżącej
ochrona miejsc narażonych za pomocą podkładów, a nawet zwykłego ręcznika
unikanie twardych wałków jako podkładek
delikatne oklepywanie miejsc narażonych (nawet codzienne), co poprawia ukrwienie
stosowanie materaców przeciwodleżynowych
właściwa pielęgnacja skóry podopiecznego z zastosowaniem odpowiednich kosmetyków
dokładne osuszanie skóry po myciu
odpowiednie natłuszczenie skóry po osuszeniu
dokładna obserwacja, umożliwiająca odpowiednio wczesne wychwycenie niepokojących objawów i zmian skórnych.

Co ciekawe, istnieje nawet specjalne określenie ZCZ, oznaczające „zauważalne czynniki zewnętrzne”, które można modyfikować zapobiegając w ten sposób odleżynom.

Jak radzić sobie z odleżynami, które już się pojawiły?

Nie zawsze uda nam się na czas zapobiec powstaniu odleżyn u naszego podopiecznego. W związku z tym warto poznać też kilka sposobów radzenia sobie z taką przypadłością.

Przede wszystkim Profilatyka, zawsze łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć.
Opatrunki koloidowe, naklejane są na odleżynę na czas 7-10 dni. Plastry mogą być różne, w zależności od stopnia odleżyny, np. plastry poliuretanowe, hydrokolidowe, hydrożelowe, alginianowe czy z dodatkiem jonów srebra.
Nie powinno stosować się maści, zasypek czy pudrów domowej roboty, ponieważ mogą one zakazić ranę i utrudnić jej gojenie.
Skorzystać z porady lekarza lub pielęgniarki.
Głębokie rany należy zaleczyć chirurgicznie.

Klasyfikacja odleżyn według skali Torrance'a

Jak już zostało wspomniane, fazy rozwoju odleżyn są różne. Oto klasyfikacja odleżyn wraz z opisem cech charakterystycznych, według tzw. skali Torrance'a:

I. stopień – zaczerwienienie, które po naciśnięciu blednie.

II. stopień – pozostanie zaczerwienienia – nie blednie ono przy nacisku.

III. stopień – pęknięcia naskórka, pęcherze i głębokie uszkodzenia sięgające aż do tkanki podskórnej – brzegi rany są zauważalne, występuje rumień i obrzęk. Na dnie rany można zobaczyć żółtą ciecz lub czerwoną ziarninę.

IV. stopień – obejmuje skórę i tkankę podskórną, na dnie rany widoczna jest czarna martwica.

V. stopień – zaawansowana martwica głębokich tkanek aż do mięśni lub do kości – tworzą się głębokie rany i może obumierać tkanka. Charakterystyczny jest nieprzyjemny zapach.

Stopień I i II można leczyć samodzielnie. Przy stopniu III, IV i V, musimy skorzystać z porady wykwalifikowanego personelu, pomocy lekarza i pielęgniarki.

Jak Państwo widzą odleżyny u osób starszych bądź chorych są łatwe do zauważenia, a ich zapobieganie nie wymaga specjalistycznej wiedzy medycznej. Dużo gorzej jest, gdy problem już powstanie i z pewnością nie należy go bagatelizować. Zapobieganie, wczesne wykrycie i podjęcie odpowiednich działań zapewni naszemu Podopiecznemu zdrowie, a opiekunkom seniorów ułatwi pracę oraz oszczędzi zmartwień.