Osoby starsze, to często ludzie chorzy, samotni, czasem zgorzkniali, których my młodzi nie jesteśmy stanie jeszcze zrozumieć. Dlatego w pracy jako opiekunka osób starszych duże znaczenie ma chęć zrozumienia seniorów oraz próba uświadomienia sobie jak właściwie oni w tym wieku patrzą na świat.
Najczęściej występujące dolegliwości związane z procesem starzenia
Zwyrodnienie stawów u osób starszych jest najczęstszą chorobą układu ruchu. Rozwija się w wyniku zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej, której zadaniem jest amortyzowanie ruchów stawu i umożliwienie przesuwania się powierzchni stawowych.
Z czasem uszkodzeniu ulegają również inne struktury – kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, otaczające staw więzadła, ścięgna i mięśnie. Skutkiem tego są ból i sztywność stawu, a następnie zniekształcenie jego obrysów oraz ograniczenie ruchomości. Choroba zwyrodnieniowa prowadzi to do pogorszenia jakości życia i niesprawności. Najczęściej atakuje kolana, biodra, kręgosłup, stawy palców rąk i stóp, ale może dotyczyć każdego stawu.
Wyróżniamy chorobę zwyrodnieniową: pierwotną, o nieznanej przyczynie; częstość jej występowania zwiększa się z wiekiem oraz wtórną, wywołaną konkretną przyczyną, np. urazem, zakażeniem, innymi chorobami stawów.
Cukrzyca typu 2 to najczęstsza odmiana tej choroby u seniorów. Na dodatek rozpoznanie jej następuje zazwyczaj bardzo późno i dość często przypadkowo. Objawy stwierdzane w momencie rozpoznania są znacznie zróżnicowane: od ich braku do groźnie przebiegających stanów zagrożenia życia. W związku z długim okresem bezobjawowym nierozpoznana i nieleczona cukrzyca niesie ryzyko podstępnie przebiegających uszkodzeń narządów wewnętrznych. Często dopiero objawy ze strony uszkodzonych narządów wewnętrznych doprowadzają do właściwego rozpoznania. Do zauważalnych objawów cukrzycy typu 2 zaliczamy:
- wzmożone pragnienie,
- zaburzenia widzenia,
- zmęczenie, osłabienie,
- wielomocz, oddawanie moczu w nocy,
- nawracające zakażenia grzybicze i bakteryjne,
- choroby dużych naczyń np. chorobę niedokrwienną serca (dławica piersiowa, zawał),
- choroby naczyń mózgowych (udar mózgu),
- choroby naczyń obwodowych (wysiłkowy ból kończyn dolnych),
- choroby małych naczyń: upośledzenie widzenia, uszkodzenie nerek, uszkodzenie nerwów obwodowych,
Demencja starcza znana inaczej jako otępienie starcze jest zespołem objawów, zwykle o charakterze przewlekłym i postępującym, będącym wynikiem zmian zwyrodnieniowych w mózgu. Zmiany te prowadzą do upośledzenia wyższych funkcji korowych: pamięci, myślenia, rozumienia oraz zaburzeń działania i zmiany osobowości. Świadomość pozostaje niezaburzona. Otępienie nie jest normalnym procesem starzenia się organizmu.
Poznaj 10 podstawowych objawów:
- Utrata pamięci krótkoterminowej jest podstawowym objawem, który należy odróżniać od zwykłego zapominania, osoba zapomina cały kontekst np. zapomina, że była w kinie.
- Trudności w czynnościach dnia codziennego jak np. mycie się, ubieranie, przygotowywanie posiłków itp.
- Problemy językowe objawiające się trudnością w doborze słów, zapominaniem słów, używaniem niewłaściwych słów.
- Problem z orientacją w czasie i przestrzeni np.nierozpoznawanie dnia i nocy, znanego otoczenia, błądzenie, gubienie się w znanych miejscach.
- Utrata umiejętności właściwej oceny otoczenia np. w ciepły dzień – ubranie zimowe.
- Problem z utrzymaniem kontaktu w czasie rozmowy.
- Gubienie przedmiotów, a dokładniej odkładanie na niewłaściwe miejsce lub zapominanie gdzie się jakiś przedmiot odłożyło.
- Zmiany samopoczucia i działania przejawiające się obniżonym nastrójem lub gwałtowną reakcją emocjonalną, która może być nieadekwatna do sytuacji.
- Zmiany osobowości, nagły smutek, podejrzliwość.
- Brak wykazywania zainteresowań otaczającym światem, apatia.
W 10% przypadków zaburzeń są one odwracalne, gdyż mogą wynikać m. in. z niedoboru witamin B1, B12, KWASU FOLIOWEGO. Właśnie dlatego w wieku geriatrycznym tak ważne jest odżywianie i odpowiednia dieta.
Jakie znamy problemy psychologiczne i społeczne seniorów
Dyskryminacja społeczna wobec osób starszych to głównie obojętność i dystans ludzi młodych. Przede wszystkim coraz częściej zanika szacunek dla wieku. Badania dowodzą o istnieniu negatywnych wyobrażeń o starości, najczęściej połączonych z lękiem. Istnieje kult młodości na co duży wpływ mają reklamy.
Marginalizacja populacji osób starszych postępuje stopniowo:
- wycofanie z pełnienia ról społecznych,
- zawężanie kontaktów międzyludzkich,
- ograniczony dostęp do wielu dóbr, usług, instytucji,
- narastająca izolacja, bierność, obojętność prowadzą do niemal całkowitego wycofania się z życia społecznego.
Osoby starsze szybko utożsamiają się z negatywnymi stereotypami starości. Stają się zagubione, bezradne, nie nadążają za szybkim tempem zmian. W/w czynniki mają wpływ na występowanie osamotnienia ludzi starszych. Osamotnienie to nie to samo co samotność. Samotność to zarys sytuacji , w której może dokonać się osamotnienie. Samotność to pojęcie związane zwykle z wolnym wyborem lub doświadczeniem wynikłym z jakiś okoliczności, natomiast osamotnienie wiąże się raczej z zaistniałą sytuacją. W wyniku tego nabiera ono znaczenia negatywnego. Doświadczenie osamotnienia niesie ze sobą poczucie smutku, tęsknoty, żalu i braku spełnienia.
Przyczyny osamotnienia osób starszych:
- dystans społeczno- kulturowy i obyczajowy,
- zawężające się kręgi społeczne,
- śmierć bliskich,
- brak zrozumienia przez najbliższych,
- nieakceptowanie i obawa przed brutalną rzeczywistością,
- narastająca agresja.
Rodzina jest najważniejszą grupą społeczną dla każdego człowieka. Niestety, we współczesnym świecie struktura i model rodziny zmieniają się nieustannie. Rewolucja naukowo- techniczna przyczyniła się do utraty prestiżu osoby starszej (roli mędrca, doradcy). Osoby starsze coraz częściej same muszą zmagać się z przeciwnościami jakie niesie za sobą proces starzenia się jak i problemami dnia codziennego. Czasami dorosłe dzieci zamiast wsparciem bywają źródłem udręki. Poważnym problemem staje się przemoc wobec osób starszych.
Problemy adaptacyjne:
- Nagłe zmiany a silne emocje spowodowane przez zagubienie, zakłopotanie,
- Źródła problemów przystosowawczych: trudności materialne, brak wsparcia ze strony instytucji, brak zainteresowania tą grupą społeczną,
- Zmieniające się warunki społeczno- gospodarcze i obyczajowe,
- Osoby starsze gubią się w obliczu szybkich zmian, natłoku informacji, zmieniających się warunków życia. Duży wpływ na współczesnego człowieka wywiera kultura masowa.
Podsumowanie
Jak Państwo widzą nasi podopieczni znacząco różnią się od nas pod różnymi względami dlatego problemy psychologiczne i społeczne seniorów są również inne. Nie oznacza to jednak, że że nie możemy ich zrozumieć. Głęboko wierzymy, że każdy opiekun, któremu uda się wykazać zrozumienie dla życia osób starszych odnajdzie w tej pracy prawdziwe powołanie.